کار با صفحه‌گسترده‌های بزرگ در لیبره‌آفیس گاهی اوقات ممکن است دشوار به نظر برسد، زیرا همیشه با یک صفحه‌نمایش با وضوح ثابت کار می‌کنید. زمانی که با سطرها یا ستون های زیادی سر و کار دارید، دنبال کردن شمارهٔ سطر (ردیف) و ستون فعلی برای شما بغرنج خواهد شد، اما اگر سطر و ستون سلول فعال به‌طور خودکار برجسته (شب‌رنگی) می‌شد و با تغییر سلول فعال تغییر می‌کرد، راحت‌تر بود.

این ویژگی بارها از برنامه‌نویسان لیبره‌آفیس درخواشت شده و خوشبختانه اکنون در نسخهٔ ۲۴.۲ در دسترس است.

برای فعال کردنش به مسیر زیر بروید:

Tools > Options > LibreOffice Calc > View

یا اینکه از منوی زیر فعالش کنید:

View menu > Column/Row highlighting

این آموزش اصول اولیهٔ توابع SUMIF و SUMIFS را در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس توضیح می‌دهد.

SUMIF

تابع SUMIF مجموع مقادیر را از یک محدوده/فهرست از سلول‌ها بر اساس یک شرط برمی‌گرداند. برای مثال، اگر فهرستی از اعداد در صفحه‌گسترده دارید و می‌خواهید فقط مقادیر کمتر از 20 را جمع کنید، می‌توانید از تابع SUMIF استفاده کنید. برای مثال در فرمول زیر گفته‌ایم که در محدودهٔ سلول‌های A1 تا A6 فقط اعداد کوچک‌تر از ۲۰ را جمع بزن:

=SUMIF(A1:A6,”<20”)

همچنین می‌توانید مقدار معیار، یعنی 20 را در یک سلول بنویسید و از مرجع سلول در فرمول SUMIF مانند مثال زیر استفاده کنید. همان نتیجهٔ بالا را می دهد.

=SUMIF(A1:A6,”<“&E1)

دستور SUMIF می تواند سه آرگومان بگیرد که بر اساس معیارهایی که در یک محدوده مطابقت دارند، می توانید محدودهٔ دیگری را جمع بزنید. در مثال زیر، 10 را در A1 تا A6 جست‌وجو می‌کند و در صورت یافتن مطابقت، مبالغ مربوطه را از محدوده B1 تا B6 برمی‌گرداند.

=SUMIF(A1:A6,10,B1:B6)

به همین روش، می توانید مقدار 10 را در هر سلولی قرار دهید و از مرجع سلول در فرمول بالا استفاده کنید.

همچنین می توانید متن‌ها را به روشی مشابه جست‌وجو کنید و مجموع را برگردانید.

مثال زیر کلمهٔ apple را در محدوده A1:A6 جست‌وجو می‌کند و مجموع ورودی‌های منطبق را از محدودهٔ مجموع مربوطه برمی‌گرداند.

=SUMIF(A1:A6,”apple”,B1:B6)

با استفاده از شرط زیر، می توانید مقادیری را که برابر با یک متن/رشتهٔ خاص نیستند، جمع بزنید. عملگر NOT <> است. لطفاُ دقت کنید که عملگر <> در داخل متن با ” بیاید.

=SUMIF(A1:A6,”<>apple”,B1:B6)

برای جست‌وجو با استفاده از یک نویسهٔ Wild Card، می توانید در شرط  از ? استفاده کنید. برای مثال اگر می‌خواهید فقط رشته‌هایی را جمع بزنید که با apple4 مطابقت دارند و نه apple10 یا apple از مثال زیر استفاده کنید.

=SUMIF(A1:A6,”apple?”,B1:B6)

همچنین می‌توانید از Wild Card ستاره (*) برای جست‌وجوی هر تعداد نویسه (کاراکتر) در محدودهٔ سلول‌ها استفاده کنید و مجموع را با استفاده از SUMIF برگردانید. مثال زیر تمام سلول‌های منطبق را که در آن کلمهٔ apple یافت می‌شود جمع می‌زند.

=SUMIF(A1:A6,”*apple*”,B1:B6)

SUMIFS

می‌توانید از SUMIFS برای محدوده‌های چندمعیاره برای جمع بستن مقادیر استفاده کنید. SUMIFS آرگومان اول را به‌عنوان محدوده‌ای که باید جمع زده شود و مجموعه‌معیارهای بعدی را طبق مثال‌های بالا در نظر می‌گیرد. در مثال زیر، زمانی که فروش کمتر یا مساوی 20 باشد و و نام محصول با pen شروع بشود، مجموع درآمد را برمی‌گرداند.

=SUMIFS(C2:C6,A2:A6,”pen*”,B2:B6,”<=20″)

چند نکته:

• شرایط SUMIFS به عنوان AND ارزیابی می‌شود و مجموع تنها زمانی برگردانده می‌شود که همهٔ شرایط برآورده شوند.
• محدودهٔ شرایط SUMIFS باید با طول یکسان باشد.
• شما می‌توانید حداکثر ۱۲۷ جفت شرط را در SUMIFS تعیین کنید.

اگر می‌خواهید کد یونیکد نویسه‌ای را که در سندتان استفاده شده بدانید، کافی است کلید Alt+X را بگیرید تا عوضِ آن نویسه کد یونیکدش نمایش داده شود.

از این قابلیت مفید می‌شود استفادهٔ مفید دیگری هم کرد و آن درج آسان‌تر نمادها (Symbols) در سند است. بسیاری از نمادها کد یونیکد دارند و اگر من کدشان را درج کنم و بعد کلید Alt+X را بفشارم، نماد متناظر با آن کد در سند درج می‌شود.

برای مثال من می‌خواهیم قبل از درج شماره‌تلفن و نشانی محل کارم نماد تلفن و پاکت پستی را درج کنم. برای این منظور قبل از شماره‌تلفن اعداد 2706 را می‌نویسم و بعد Alt+X را می‌زنم که بلافاصله نماد شماره‌تلفن جایگزین آن کد می‌شود. همین کار را برای نشانی محل کارم هم می‌کنم، منتها این بار عدد 2709 را می‌نویسم و بعد هم Alt+X را می‌فشارم تا نماد پاکت پستی جایگزینش بشود.

نماد تلفن و نشانی پستی

در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس هر ستون/ردیف طول و عرض مشخصی دارد، اما اگر داده‌هایی که وارد سلول می‌کنید به جایی بیشتر از فضای پیش‌فرض نیاز داشتند چی؟
راه ساده‌ای دارد. (عکس‌ها را در بخش نظرات گذاشته‌ایم.)

نشان‌گر ماوس را درست در حاشیهٔ هر ستون یا هر ردیف ببرید و زمانی که شکل آن به یک پیکان دوجهته تبدیل شد، ۲ بار کلیک کنید.
با این کار طول یا عرض هر ستون/ردیف متناسب با داده‌ای که در آن هست بیشتر خواهد شد.

راه دیگر این است که روی ستون یا ردیف مدنظرتان راست‌کلیک کنید و گزینهٔ Optimal Width یا Optimal Height را انتخاب کنید و بعد هم اندازهٔ دلخواهتان را وارد کنید.

هر واژه‌پرداز درست‌درمانی در رابط کاربری‌اش دکمه‌هایی برای تغییر جهت پاراگراف دارد.
واژه‌پرداز لیبره‌آفیس نیز از این قاعده مستثنی نیست و کاربر می‌تواند بسته به زبان سندش جهت پاراگراف‌ها را از راست به چپ (RTL) یا از چپ به راست (LTR) کند.

اما اگر در یک متن فارسی و درست وسط یک پاراگراف لازم شد متنی انگلیسی را بنویسید که در انتهای آن هم علائم سجاوندی (مثل نقطه یا علامت سؤال) بود چی؟
واضح است که در این صورت آن علائم در سمت صحیحشان قرار نمی‌گیرند.
چه باید کرد؟ آیا می‌توان وسط متن کاری کرد که سمت و سوی آن در همان جهتی باشد که لازم است؟

در استاندارد یونیکد مجموعه‌نویسه‌هایی تدوین شده است که گرچه در سند دیده نمی‌شوند، اما متن را اصطلاحاً دوسویه (دوجهته) می‌کنند.

حالا چطوری با یک صفحه‌کلید استاندارد درجشان کنیم؟
نکتهٔ مهم: صفحه‌کلید ویندوز ۱۰ اسماً استاندارد است، ولی واقعاً نیست. صفحه‌کلید استاندارد را از این پیوند نصب کنید و فعالش کنید.

در یک متن فارسی قبل از کلمهٔ انگلیسیِ مدنظرتان ALT سمت راست را همراه با ] بگیرید. حالا کلمهٔ انگلیسی‌تان را بنویسید و بعد ALT سمت راست را همراه با حرف ح بگیرید و ادامهٔ متن فارسی‌تان را بنویسید.

اگر متن شما انگلیسی بود و خواستید وسطش فارسی بنویسید، ابتدا ALT سمت راست را همراه با [ بگیرید. بعد کلمهٔ فارسی‌تان را بنویسید و در نهایت هم ALT سمت راست را همراه با حرف ح بگیرید و ادامهٔ متن انگلیسی‌تان را بنویسید.

لیبره‌آفیس برای بررسی املا و دستور زبان کلمات از فرهنگِ‌لغت‌های چندزبانه پشتیبانی می‌کند و فارسی نیز یکی از آن‌هاست.
با این حال فرهنگ‌لغتِ فارسی بسیار فقیر است و فعلاً کارایی ناچیزی دارد، بنابراین در این آموزش فرض را بر این گذاشته‌ایم که شما قصد دارید از این قابلیت در اسناد انگلیسی‌زبان بهره ببرید.

برای فعال کردن غلط‌یاب املایی و دستور زبانی دو راه وجود دارد:
۱. روش دستی
۲. روش خودکار، یعنی هم‌زمان با تایپ کردن شما.

برای روش دوم به مسیر زیر بروید:

Tools → Options → Language Settings → Language

بعد در همان مسیر به Writing Aids بروید و گزینه‌های Check spelling as you type و Check grammar as you type را تیک بزنید.

و بعد باز در همان مسیر به English Sentence Checking بروید و گزینه‌های زیر Grammar Checking و Punctuation را تیک بزنید.

تمام شد.
واژه‌پرداز لیبره‌آفیس از حالا به‌طور خودکار و هم‌زمان با تایپ کردن شما یک خط زیگزاگی قرمز رنگ زیر کلمهٔ نادرست می‌کشد و زیر کلماتی را هم که خطاهای دستور زبانی دارند یک خط زیگزاگی آبی‌رنگ می‌کشد.