ایالت شلسویگ-هولشتاین در آلمان در حال انتقال ۳۰,۰۰۰ کامپیوتر از مایکروسافتآفیس به لیبرهآفیس است تا از این طریق وابستگی خود به غولهای فناوری غیراروپایی را کاهش دهد. این اقدام به بهبود حاکمیت دیجیتال، دسترسی عمومی به کدهای نرمافزاری و تشویق سایر ادارات عمومی به پیروی از این الگو کمک میکند.
رئیس دفتر دولتی این ایالت نیز بر اهمیت استقلال فناوری و تأثیرگذاری بر فرآیندهای IT تأکید کرده و اعلام کرده که نرمافزارهای متنباز باید به استانداردی در ادارات دیجیتال تبدیل شوند.
بایگانی نویسنده: افشین
حذف فاصلههای اضافه
بهطور کلی در هیچجای اسناد متنی (اسنادی که در واژهپردازها آماده شدهاند) نباید بین دو واژه بیشتر از یک فاصله (اسپیس) وجود داشته باشد و فاصلههای بیشتر گذشته از آنکه نشانهٔ شلختگی حروفچین است، سند را هم از زیبایی و شکیل بودنش درمیآورد.
نکته: برای درج فاصلههای بیشتر در جاهای مختلف (مثلاً شعر) باید از راهکارهای دقیقتر و بیدردسرتری استفاده کرد.
اما حالا اگر متنی به دستمان رسید که در جایجای آن، دو فاصله یا بیشتر پشتسرهم تایپ شده بود، باید چه کرد؟ آیا باید فاصلههای اضافه را یکییکی و دستی حذف کرد؟ اگر سند چندین و چند صفحه بود چی؟
نه، راه بسیار سادهتری هست:
با عبارت باقاعدهٔ زیر میتوانید بهیکباره تمام فاصلههای اضافی را حذف کنید.
با CTRL+H پنجرهٔ Find & Repalce را باز کنید. در قسمت Other Options روی مثلث کوچک کنارش بزنید و سپس هفتک (تیک) Regular Expressions را بزنید تا امکان استفاده از عبارتهای باقاعده فراهم بشود.
حالا در فیلد Find عبارت باقاعدهٔ
[:space:]{2,}
را بنویسید و در فیلد Replace فقط یک بار دکمهٔ اسپیس را بزنید. برای خاتمهٔ کار روی دکمهٔ Replace All بزنید و تمام.
تصحیح کارآمدتر کلمات فارسی
یازده سال قبل با اشتیاق و پیگیریهای زیاد و با حمایتهایی که علاقهمندان نرمافزار آزاد کردند زبان فارسی و بانکی غنی از واژههای فارسی به بخش تصحیح خودکار کلمات در مجموعهنرمافزار اداری اپنآفیس اضافه شد و بعدتر در لیبرهآفیس بهینه و تثبیت شد.
پس از وقفهای طولانی، با کمکهای فنی یک دوست آن بانک حجیم را اصلاح و بهینه کردهام و در اختیار تیم توسعهدهندهٔ لیبرهآفیس گذاشتم.
کلمات پرشمار زیادی که در حوزهٔ رسمالخط بودند و نمیتوان آنها را غلط دانست از بانک حذف شدند تا در جای بهتر و درستتری از لیبرهآفیس بهکار گرفته شوند.
هدف این بود که باری را که بر دوش بخش تصحیح خودکار نهاده شده از دوش آن برداریم و این مسئولیت را به افزونهای مشابه ویراستیار بسپاریم. این تفکیک این فرصت را ایجاد میکند تا بانک را با واژههایی واقعاً لازم غنیتر کنیم و قدرت لیبرهآفیس را در تصحیح خودکار کلمات غلط بیشتر کنیم.
علاوه بر این صورت غلط و درست واژههای بسیار دیگری نیز به بانک افزوده شدند تا کارآمدی آن بیشتر از قبل شود.
بانک جدید در انتشار بعدی لیبرهآفیس، یعنی نسخههای ۲۴.۸.۶ و ۲۵.۲.۲ در دسترس کاربران خواهد بود.
نکته: بهروزرسانی این بانک حتی پس از انتشار نسخهٔ پایدار بعدی متوقف نخواهد شد و با گذشت زمان بهتر و غنیتر خواهد شد.
درونریزی و برونریزی کلمات
گمان نکنم در این عالَم انسان عاقلی پیدا بشود که دلش بخواهد کاری را که یک بار انجام شده و به سرانجام رسیده دوباره از همان اولش شروع بکند.
اما این چه ربطی به نرمافزار آزاد لیبرهآفیس دارد؟
یکی از قابلیتهای مفید لیبرهآفیس قابلیت تصحیح خودکار کلمات است. هر کاربری بسته به نیاز خود در طول زمان مجموعهای از کلمات را در پایگاه دادهٔ این بخش از برنامه جمعآوری میکند. کاربر دیگری ممکن است مجموعهکلمات دیگری را جمع کند.
در این میان من اگر بخواهم از بانک کلماتی که شما ساختهاید استفاده کنم، باید چه بکنم؟ آیا راهی وجود دارد که بشود بانک کلمات را به لیبرهآفیس تزریق کرد و یا اگر بانکی ساخته شده است، از دل لیبرهآفیس بیرونش کشید و به لیبرهآفیس کاربر دیگری انتقالش داد؟
متأسفانه نه!
برای همین با خودم گفتم اگر در گام اول این کمبود را به برنامهنویسان لیبرهآفیس گزارش کنم، شاید امیدی ایجاد کند تا این قابلیت مفید به لیبرهآفیس افزوده شود. این گزارش را از اینجا میتوانید بخوانید و حتی خودتان آن را تکمیلتر کنید.
گفتوگو با پادکست قبیله
با تهیهکنندگان پادکست قبیله گفتوگویی دربارهٔ نرمافزار لیبرهآفیس داشتهام.
فیلم کامل این گفتوگو را میتوانید در یوتیوب از اینجا و در کستباکس از اینجا گوش کنید.
در حاشیه:
اجازه بدهید این گفتوگو را به روح مادرم تقدیم کنم که در زمان حیاتش وقتی شنید در دانشگاه فردوسی مشهد راجع به نرمافزار آزاد لیبرهآفیس برای دانشجویان صحبت کردهام، نمیدانید چقدر خوشحال بود.
خدایش رحمت کند.
توابع مهم در لیبرهآفیس ۲۴.۸
نسخهٔ ۲۴.۸ لیبرهآفیس تقریباً ۲ ماه دیگر منتشر میشود. بهعنوان کاربری که بعد از واژهپرداز بیشترین استفاده را از صفحهگستردهٔ لیبرهآفیس دارد خوشحالم که در این نسخه چند تابع (Function) مهم اضافه شدهاند:
یکی تابع XLOOKUP و دیگری XMATCH که هنوز نیامده راهنمای برخطشان هم آمادده شده است!
علاوه بر این، توابع FILTER, RANDARRAY, SEQUENCE, SORT, SORTBY, UNIQUE نیز در این نسخه افزوده شدهاند.
و حالا با آمدن این توابع مهم دیگر تقریباً نیازی به این افزونه نخواهیم داشت.
لیبرهآفیس و دردسرهای فونتهای برنارایانه
گاهی انسان آرزو میکند که ایکاش این قدرت را داشت که چیزی را از بیخوبن از بین ببرد! حالا حکایت قلمهای (فونتهای) برنارایانه است، همان فونتهایی که با حرف B آغاز میشوند و در میان کاربران به فونتهای سری B شناخته میشوند.
در طول این سالها زبان من مو درآورد که آقا! اگر به نمایش صحیح فارسی علاقهمند هستید، این فونتها را فراموش کنید و از نسخهٔ اصلاحشدهٔ آنها (فونتهای سری IR) استفاده کنید، اما همچنان برخی که متأسفانه کم هم نیستند، بهدلایل مختلف خواه و ناخواه به حیات این قلمهای پُراِشکال ادامه میدهند!
بعد از این گلایهٔ قدیمی اجازه بدهید به باگی اشاره کنم که همین چند روز پیش گزارش شده و مرتبط با همین قلمهاست. اینطور که از گزارش برمیآید ظاهراً وقتی کاربر از نویسههایی مانند تشدید استفاده میکند، متن بهنوعی از هم میپاشد و اجزاء جمله از هم دور میافتند. جالب این که این اِشکال صرفاً در فونتهای سری B وجود دارد و با بررسیای که من کردم روی هیچیک از فونتهای سری IR مشکلی در نمایش صحیح متن وجود ندارد!
ممکن است تیم توسعهدهندهٔ لیبرهآفیس با اصلاحاتی که در موتور پردازشگر متن (حرفباز) اِعمال میکنند، اِشکال پیشآمده را برطرف کنند، اما آخر ما چرا باید با پافشاری بر استفاده از این فونتهای پرعیبونقص وقت برنامهنویسان را صَرف برطرف کردن چنین اشکالاتی کنیم؟!
واقعاً وقت آن نرسیده است که در قلمی که انتخاب میکنیم، تجدیدنظر کنیم؟