گفت‌وگو با پادکست قبیله

با تهیه‌کنندگان پادکست قبیله گفت‌وگویی دربارهٔ نرم‌افزار لیبره‌آفیس داشته‌ام.

فیلم کامل این گفت‌وگو را می‌توانید در یوتیوب از اینجا و در کست‌باکس از اینجا گوش کنید.

در حاشیه:
اجازه بدهید این گفت‌وگو را به روح مادرم تقدیم کنم که در زمان حیاتش وقتی شنید در دانشگاه فردوسی مشهد راجع به نرم‌افزار آزاد لیبره‌آفیس برای دانشجویان صحبت کرده‌ام، نمی‌دانید چقدر خوشحال بود.
خدایش رحمت کند.

لیبره آفیس 24.8 منتشر شد

بنیاد مستندات، انتشار لیبره آفیس نسخه 24.8 جامعه (community) با ویژگی‌های جدید و تعداد زیادی رفع اشکال را اعلام کرد. لیبره آفیس برای ویندوز (پردازنده های اینتل و آرم)، macOS (پردازنده‌های اپل سیلیکون و اینتل) و لینوکس (اینتل در قالب DEB و RPM) عرضه می‌شود که شما می‌توانید متناسب با رایانه خودتان آن را از آدرس دانلود همیشگی لیبره آفیس دریافت و نصب کنید:

https://www.libreoffice.org/download/

برای دیدن ویژگی‌های جدید لیبره آفیس 24.8 که از شماره‌گذاری جدید مبتنی بر سال و ماه میلادی استفاده می‌کند، به آدرس زیر مراجعه کنید:

https://wiki.documentfoundation.org/ReleaseNotes/24.8

در این نسخه جدید، اشکالات بسیاری مرتبط با خط و زبان فارسی حل شده است. به طور مثال، افزودن قابلیت تغییر رنگ و ویژگی‌های دیگر حرف‌ها درون کلمه فارسی، اصلاح نمایش حرکات روی متن فارسی و عربی، و نیز اصلاح مشکل قدیمی پرانتز تنها در انتهای خط، تنها چند نمونه از این بهبودها هستند.

با توجه به این بهبودهای مهم، پیشنهاد می‌کنم برای استفاده بهتر از زبان فارسی در لیبره آفیس، نسخه 24.8 را دانلود و نصب کنید.

توابع مهم در لیبره‌آفیس ۲۴.۸

نسخهٔ ۲۴.۸ لیبره‌آفیس تقریباً ۲ ماه دیگر منتشر می‌شود. به‌عنوان کاربری که بعد از واژه‌پرداز بیشترین استفاده را از صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس دارد خوشحالم که در این نسخه چند تابع (Function) مهم اضافه شده‌اند:
یکی تابع XLOOKUP و دیگری XMATCH که هنوز نیامده راهنمای برخطشان هم آمادده شده است!

علاوه بر این، توابع FILTER, RANDARRAY, SEQUENCE, SORT, SORTBY, UNIQUE نیز در این نسخه افزوده شده‌اند.

و حالا با آمدن این توابع مهم دیگر تقریباً نیازی به این افزونه نخواهیم داشت.

لیبره آفیس نسخه 24.8 آلفا 1 برای آزمایش آماده است

نسخه بعدی لیبره آفیس، نسخه 24.8 خواهد بود که تاکنون شامل 4448 تغییر و 667 رفع اشکال (bug fix) نسبت به نسخه قبلی می‌باشد. آن‌چه اکنون با عنوان نسخه آلفا 1 عرضه می‌شود، یک نسخه آزمایشی از نسخه 24.8 است که می‌توانید آن را از آدرس زیر دریافت کنید:

https://www.libreoffice.org/download/download-libreoffice/?version=24.8.0

اگر می‌خواهید نسخه نهایی و آزمایش شده را نصب کنید، هنوز باید صبر کنید چون انتشار نسخه نهایی 24.8 برای پایان آگوست 2024 برنامه‌ریزی شده است. توضیحات بیشتر را این‌جا بخوانید:

LibreOffice 24.8 Alpha1 is available for testing

 

لیبره‌آفیس و دردسرهای فونت‌های برنارایانه

گاهی انسان آرزو می‌کند که ای‌کاش این قدرت را داشت که چیزی را از بیخ‌وبن از بین ببرد! حالا حکایت قلم‌های (فونت‌های) برنارایانه است، همان فونت‌هایی که با حرف B آغاز می‌شوند و در میان کاربران به فونت‌های سری B شناخته می‌شوند.
در طول این سال‌ها زبان من مو درآورد که آقا! اگر به نمایش صحیح فارسی علاقه‌مند هستید، این فونت‌ها را فراموش کنید و از نسخهٔ اصلاح‌شدهٔ آن‌ها (فونت‌های سری IR) استفاده کنید، اما همچنان برخی که متأسفانه کم هم نیستند، به‌دلایل مختلف خواه و ناخواه به حیات این قلم‌های پُراِشکال ادامه می‌دهند!

بعد از این گلایهٔ قدیمی اجازه بدهید به باگی اشاره کنم که همین چند روز پیش گزارش شده و مرتبط با همین قلم‌هاست. این‌طور که از گزارش برمی‌آید ظاهراً وقتی کاربر از نویسه‌هایی مانند تشدید استفاده می‌کند، متن به‌نوعی از هم می‌پاشد و اجزاء جمله از هم دور می‌افتند. جالب این که این اِشکال صرفاً در فونت‌های سری B وجود دارد و با بررسی‌ای که من کردم روی هیچ‌یک از فونت‌های سری IR مشکلی در نمایش صحیح متن وجود ندارد!

ممکن است تیم توسعه‌دهندهٔ لیبره‌آفیس با اصلاحاتی که در موتور پردازشگر متن (حرف‌باز) اِعمال می‌کنند، اِشکال پیش‌آمده را برطرف کنند، اما آخر ما چرا باید با پافشاری بر استفاده از این فونت‌های پرعیب‌ونقص وقت برنامه‌نویسان را صَرف برطرف کردن چنین اشکالاتی کنیم؟!
واقعاً وقت آن نرسیده است که در قلمی که انتخاب می‌کنیم، تجدیدنظر کنیم؟

دسته‌بندی اشکال‌ها در لیبره آفیس

لیبره آفیس برای ثبت اشکال‌ها و پیگیری آن‌ها، از باگزیلا استفاده می‌کند. هر چند این نرم‌افزار نسبتاً قدیمی است، اما قابلیت‌های مفیدی دارد که برای جستجو و پیگیری مشکلات به جهت حل آن‌ها کمک کننده است. یکی از این قابلیت‌ها، ساختار درختی اشکالات است.

در این ساختار درختی، می‌توان دید که چه تعداد اشکال ذیل یک metabug وجود دارند، و ارتباط آن‌ها با یکدیگر چگونه است. برای هر اشکال، دسته‌بندی‌هایی انجام می‌شود، و از همین دسته‌بندی‌ها برای ایجاد این نمایش درخت اشکالات استفاده می‌شود.

به طور مثال، برای زبان‌های راست به چپ، یک megtabug با عنوان rtl-ctl وجود دارد که می‌توانید در صفحه زیر، ساختار درختی آن را ببینید.

https://bugs.documentfoundation.org/showdependencytree.cgi?id=43808&hide_resolved=1

این ساختار به خوبی نشان می‌دهد که چه اشکالاتی وجود دارد، هر کدام از اشکالات در چه دسته‌ای قرار می‌گیرند، و در هر دسته چه اشکالاتی وجود دارد. این دسته‌بندی شامل تمامی اشکالات همه زبان‌های راست به چپ (rtl) و خط پیچیده (complex script) است.

چگونه یک اشکال لیبره آفیس را در باگزیلا ثبت کنیم؟

اگر در لیبره آفیس اشکالی می‌یابید و مایلید که آن مشکل حل شود، گام اول این است که آن مشکل را در باگزیلا ثبت کنید. برای ثبت اشکال، آن را به زبان ساده توصیف کنید، توضیح دهید که مرحله به مرحله چگونه می‌توان اشکال را بازتولید کرد، و انتظارتان از حالت بدون اشکال چیست.

همیشه ساده نیست که دیگران بدانند مشکل چیست و حتی در صورت واضح بودن مشکل برای شما، بدانند که حالت بدون اشکال دقیقاً چگونه باید باشد. این مسئله به ویژه در مورد اشکالات نمایشی لیبره آفیس در زبان‌هایی مانند فارسی صدق می‌کند که ممکن است برنامه‌نویسان دقیقاً ندانند که خروجی صحیح چگونه باید باشد.

برای ثبت گزارش به سایت زیر مراجعه کنید:

https://bugs.documentfoundation.org/enter_bug.cgi?product=LibreOffice&format=guided

در هنگام ثبت گزارش، مرحله به مرحله جلو بروید، و جزئیات خواسته شده را وارد کنید.

در summary عنوان مشکل را با یک عبارت کوتاه و ساده بنویسید. در description شرح مشکل را به صورت خلاصه بنویسید. در component بخشی از نرم‌افزار که دچار اشکال است (مثلاً Writer) را ثبت کنید. سخت‌افزار، سیستم عامل، اولین نسخه‌ای که این اشکال در آن رخ می‌دهد را بنویسید.

مهم‌تر از همه، در steps to reproduce گام‌های لازم برای ایجاد دوباره مشکل را شرح دهید. در Actual Results آن‌چه رخ می‌دهد و اشکال دارد را بنویسید و در Expected Results بنویسید که درستش چه باید می‌بود.

بخش مهم دیگر، Other Information است که اگر به Help – About LibreOffice رجوع کنید، می‌توانید با کلیک کردن روی دکمه کپی، نسخه نرم‌افزار و دیگر موارد لازم را کپی کرده و در این کادر بچسبانید.

توجه داشته باشید که در صورتی که یک فایل مشخص موجب ایجاد اشکال می‌شود، بهتر است با خلاصه کردن آن و حذف موارد شخصی، یک فایل کمینه ایجاد کننده خطا را نیز ضمیمه کنید. ضمناً پس از ثبت اشکال، صبر کنید تا دیگران بتوانند اشکال را بررسی و آن را تأیید یا رد کنند.