با توجه به اینکه شرکت ادوبی در سال ۲۰۲۰ به پشتیبانی از فناوریِ فلش پایان می‌دهد، تیم توسعه‌دهندهٔ لیبره‌آفیس نیز کدهای خروجی‌گرفتن در این فرمت را از کدِ منبع برنامه‌اش حذف کرد. بنابراین از نسخهٔ ۷.۰ به بعد دیگر نمی‌توان ارائه‌های (Presentation) ساخته‌شده در برنامهٔ Impress را در فرمت SWF خروجی گرفت یا اصطلاحاً Export کرد.
آن‌ها که با واژه‌پرداز کارِ حرفه‌ای می‌کنند، به‌خوبی می‌دانند که قالب‌ها (Templates) در سرعت‌بخشیدن به کارِ ساخت اسناد چه نقش مهمی دارند.
خوشبختانه برای لیبره‌آفیس هم قالب‌های متنوع و زیبایی ساخته شده است؛ اما تقریباً همهٔ آن‌ها مناسب اسناد انگلیسی‌زبان بودند. یعنی چی؟ یعنی امیرمسعود عزیز آستین همت بالا زده و سایتی رسمی و درخور برای میزبانی قالب‌های فارسیِ لیبره‌آفیس دست‌وپا کرده است. او در این سایت راهنمای جامعی نیز برای آماده‌ساختن قالب‌های فارسی نوشته است. این شما و این هم سایت قالب‌های فارسی لیبره‌آفیس.
اصلاً این کار چه فایده‌ای دارد؟ مگر عدد اسمش روی خودش نیست؟ پس چه لزومی دارد که عدد را به حرف تبدیل کنیم؟
این کار دست‌ِکم ۲ فایده دارد:
۱. خواندن عدد را ساده‌تر می‌کند؛ خصوصاً وقتی عددتان صفرهای متعدد داشته باشد؛
۲. احتمال ثبت اشتباهِ عدد را به حداقل می‌رساند. برای همین هم هست که در فیش‌های بانک، هم باید اعداد مبلغتان را بنویسید و هم حروفش را.
حالا فرض کنید که شما یک فروشگاه دارید یا اصلاً یک صفحه‌گستردهٔ نُقلی و جمع‌وجور برای مدیریت دخل‌وخرجتان ساختید و هر روز مبالغی را واردش می‌کنید. قبول دارید که تایپِ دستی حروف آن‌همه عدد کار سختی است و تازه ممکن است اشتباه هم بکنید؟ خب بهتر نیست این کار را به یک تابع (Function) در صفحه‌گسترده بسپارید و خیال خودتان را راحت کنید؟
خوشبختانه این تابع قبلاً ساخته شده، اما برای اکسلِ مایکروسافت! ولی شما غصه نخورید! تا حجت‌الله مداحی را داریم؛ غمی نداریم! این کاربرِ خوبِ لینوکس زحمت کشیده و نسخهٔ سازگار با صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس را آماده کرده است. شما می‌توانید فایل این تابع را از این پیوند دریافت کنید و یا اینکه آماده‌شده‌اش را از این پیوند بگیرید.
آیا این فایل هزینه‌ای هم دارد؟
نه، ولی همان‌طور که در یادداشت قبلی اشاره کردیم، مادر آقای مداحی همین چند روز پیش از دنیا رفته‌اند. در ایمیلی که برایمان فرستاده‌اند فرموده‌اند که اگر کسی دوست داشت می‌تواند مبلغی از ۱۰۰۰ تومان تا ۲۰هزار تومان را به نیت صدقه‌ای برای همهٔ درگذشتگان خیرات کنند. همین و دیگر هیچ.
حجت‌الله مداحی را که یادتان هست؟ تابع تقویم هجری شمسی را در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس مدیون همت او هستیم. امشب باخبر شدیم که مادر نازنینشان چند روزِ پیش از دنیا رفته‌اند.
حجت عزیز، به‌نمایندگی از کاربران نرم‌افزارهای آزاد خدمتت تسلیت می‌گوییم و برای مادر گرامی‌ات طلب مغفرت و رحمت می‌کنیم.
سال ۱۳۸۷ بود. باید متن سخنرانی‌های نویسنده‌ای را پیاده می‌کردم. ساعت‌ها سخنرانی بود و قرار بود در نهایت کتابی از دلِ آن چاپ شود. نویسنده برایم بس عزیز بود. پا به سن گذاشته بود و می‌ترسیدم امروز و فردا رخت سفر ببندد. بنابراین باید با سرعت تایپ می‌کردم و سرعت، احتمال خطا را بیشتر می‌کرد. نیم‌فاصله‌ها و تنوین‌ها و کلمات تشدید‌دار سرعت کار را کم می‌کردند. سخنرانی هم پر بود از کلمات مرکب و قید و… .
رفته‌رفته به این نتیجه رسیدم که بهتر است در پایان هر روزِ کاری، کلمات پُر‌بَسامد را به بخش تصحیح خودکار (Auto-Correct) واژه‌پرداز اضافه کنم. بعد از هشت ماه، شد تقریباً ۶۲۰۰ کلمه.
به برنامه‌های بازمتن (Open-Source) علاقهٔ زیادی داشتم و آن زمان معادلِ بازمتن مایکروسافت آفیس، مجموعه نرم‌افزارِ اداریِ اپن‌آفیس (OpenOffice) بود. مقاله‌ای نوشتم و در آن با تصاویری گویا مراحل اضافه‌کردن بانک کلمات را برای کاربرانش توضیح دادم. از آن استقبال شد و تشویق شدم. با خودم گفتم، همهٔ کاربران حوصلهٔ طی کردن آن مسیر را ندارند، بنابراین بهتر است این بانک به‌طور پیش‌فرض در خود برنامه گنجانده شود.
سخت نبود. فایل جدیدی در بخش گزارش اِشکال باز کردم و موضوع را به گوش برنامه‌نویسان رساندم. کاربران علاقه‌مند هم پشتش ایستادند و با رأی‌هایشان آن‌ها را از اهمیت موضوع آگاه ساختند. چه شوری بود!
مقاله‌ام را هم ضمیمهٔ آن گزارش کردم. فارسی بود. انگلیسی‌اش را خواستند. دوست انگلیسی‌دانی زحمتش را کشید. مقالهٔ انگلیسی را همراه با فایل کلمات برای برنامه‌نویس‌ها فرستادم. کوتاه‌مدتی بعد، بانک کلمات به اپن‌آفیس اضافه شد و زبان فارسی هم به فهرست زبان‌های ویژگیِ «تصحیح خودکار» این برنامه افزوده شد.
اپن‌آفیس مدتی بعد از رونق افتاد و تیم تازه‌نفس و خوش‌فکر لیبره‌آفیس (Libreoffice) کار را دست گرفت. خوشبختانه نه زبان فارسی را حذف کردند و نه آن بانک را. بانک کلماتْ حجیم بود و باز شدن فهرستش با قدری تأخیر همراه بود. کمی بعد، با بهینه‌سازی‌هایی که کد برنامه پیدا کرد، این مشکل هم حل شد.
اکنون جدید‌ترین نسخهٔ لیبره‌آفیس نسخهٔ ۶.۳ است و زبانِ فارسی و آن بانک در آن خوش نشسته‌اند و در این سایت شما را انتظار می‌کشند. این زیردامنه هم بخش فارسی وب‌سایت لیبره‌آفیس است.
۱ـ آیا صورت صحیح کلمات فارسی مطابق با دستور خط فرهنگستان زبان و ادب فارسی است؟
بله، منبعِ استناد املای کلماتْ کتاب «فرهنگ املایی فارسی» بوده است. با این حال اگر سهواً اشتباهی در کلمات افزوده‌شده وجود دارد، لطفاً تذکر بدهید تا اصلاح شود.
۲ـ آیا می‌شود کلمات این بانک را از دل این برنامه بیرون کشید و در برنامه‌هایی مانند مایکروسافت‌وُرد از آن استفاده کرد؟
از نظر فنی بله، اما از نظر اخلاقی نه. فایل بانک کلمات را با مجوز بازمتنِ Creative Commons منتشر کرده‌ام و استفاده از آن در برنامه‌های تجاری، با توجه به نوع مجوز، ممنوع است. این را نیک می‌دانم که کم هستند در ایران کسانی که لیبره‌آفیس را ترجیح دهند، اما از آن‌جا که راضی نیستم با افزودن این بانک، ناخواسته کسی را به استفاده از یک نرم‌افزارِ معمولاً قفل‌شکسته تشویق کنم، ترجیح دادم بانک را لااقل فعلاً فقط برای آفیسی بازمتن عرضه کنم. اجازه بدهید یک‌بار هم اغنیا سرِ سفرهٔ فقرا بنشینند. این را هم اضافه کنم که شرکت‌های فرصت‌طلب و راحت‌خواه اهمیتی به نارضایتی من نمی‌دهند و هیچ بعید نیست که در آیندهٔ نزدیک این بانک را به خودِ من هم بفروشند! متأسفانه برای این بخش ماجرا کاری از دستم ساخته نیست!
آموزش ساخت الگوها یا قالب‌ها (Template) برای واژه‌پرداز لیبره‌آفیس
آموزش استفاده از ویژگی تکمیلِ خودکار در واژه‌پرداز لیبره‌آفیس
لیبره‌آفیس به‌جای مایکروسافت‌آفیس، آزاد و رایگان
آموزش درج واترمارک در واژه‌پرداز لیبره‌آفیس
آموزش ساخت جدول در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس
چگونه در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس یک سلول را به یک سلول در فایلی دیگر متصل کنیم؟
چاپ یا تکرار بخشی از ستون یا سطر در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس
چگونه سطر یا ستون را در صفحه‌گستردهٔ لیبره‌آفیس ثابت نگه داریم؟
نمایش اعداد فارسی در لیبره‌آفیس
نکته‌های کاربردی از لیبره‌آفیس
اگر کاربر صفحه‌گستردهٔ مجموعهٔ لیبره‌آفیس باشید، قطعاً یکی از حسرت‌های شما هم این بوده است که چرا نمی‌توانید از توابع شمسی‌ساز اکسل مایکروسافت در این برنامه هم استفاده کنید.
با همت و لطف یکی از کاربران لیبره‌آفیس، اکنون این آرزو جامهٔ عمل پوشیده است. کدهای این تابع از این پیوند در دسترس شما هستند. دریافتشان کنید، لذتش را ببرید و به جان این کاربر عزیز دعا بفرمایید.
پی‌نوشت: کاربر خوب لینوکس، لطفش را کامل کرده و نسخهٔ به‌روزشده‌ای از ماکروی شمسی‌ساز را آماده ساخته است. در این نسخه دو تابع اضافه شده‌اند:
تابع تبدیل تاریخ میلادی به شمسی و تابع تبدیل تاریخ شمسی به میلادی.
این نسخه را از این پیوند دریافت کنید. کدهای تابع درون فایل گنجانده شده‌اند. فقط یادتان باشد که تنظیمات امنیتی لیبره‌آفیس را در وضعیت متوسط یا Medium قرار بدهید تا اجازهٔ اجرای ماکروی جاسازی‌شده را بدهد. خودِ کدِ تابع را هم از این پیوند دریافت کنید.